Het weer eens tijd voor iets inhoudelijks. Daarom deel ik graag mijn positieve kijk op het onderdrukken van negatieve emoties. En voor degenen die na het lezen hiervan toch iets aan deze gewoonte wil veranderen, heb ik een mooie tip.
Emoties wegstoppen
Heb je je wel eens afgevraagd waarom veel mensen geneigd zijn om langdurig heerlijk te blijven mijmeren over mooie, gelukkige momenten terwijl ze de negatieve, pijnlijke ervaringen meestal het liefste meteen vergeten en wegstoppen, alsof ze nooit hebben bestaan? (en werkt het bij jou precies andersom? Houd jij juist vast aan pijnlijke ervaringen? Daar verschijnt binnenkort een andere blog over!)
Waarom zou je eigenlijk je het goede wel nog herinneren en het nare zo spoedig mogelijk proberen te deleten uit je brein? Natuurlijk is het logisch dat mensen ‘positieve’ ervaringen verkiezen boven ze zogenaamd ‘negatieve’. Maar of ze nou positief of negatief zijn, het zijn slechts ervaringen. En ervaringen brengen nou eenmaal gevoelens en emoties met zich mee.
Het is als het eten van winegums: misschien vind je de zwarte en de rode wel het lekkerste, maar er zitten ook altijd een paar blauwe, gele en groene in de zak.
Ze smaken net iets anders en zien er een beetje anders uit. Maar ze zijn niet beter of slechter. Ze zijn gewoon anders. Een kwestie van smaak, van waar je voorkeur voor hebt. Het zegt op zich eigenlijk niks over het snoepje zelf.
En natuurlijk vinden we het prettig om ons fijne dingen te herinneren. Als je bijvoorbeeld net terug bent van vakantie, dan is het lekker om je alle prachtige uitzichten voor de geest te halen en je te herinneren op welke fijne plaatsen je geweest bent. Het mooie weer, het overheerlijke eten en het pure geluk dat je ervoer toen je de blijde snoetjes van je kinderen zag omdat je eindelijk tijd had om samen de leuke dingen te doen, waar je normaal gesproken nooit aan toe kwam of waar je door de lock down van afgelopen jaar niet met ze naartoe kon.
Als je die leuke dingen wel doet, dan helpen ze je om jouw batterijen op te laden. Al liggen ze daarna ook alweer snel in het verleden.
Nare herinneringen blokken
Aan de andere kant neigen mensen ernaar om de onvolmaaktheden en vervelende ervaringen die je had tijdens diezelfde reis, een beetje onder het tapijt te moffelen. De hevige ruzies met je partner, de vreselijke diarree die je kreeg nadat je rauwe vis gegeten had bij dat leuke tentje aan het strand. De bekeuring wegens te hard rijden die je opliep in dat pittoreske dorpje waar jullie die wijnproeverij bijwoonden.
Of simpelweg het gevoel van enorme eenzaamheid dat je ervaarde omdat je weliswaar op vakantie was en door je dierbaren omringd, maar je het niet naar je zin had. Je zat niet lekker in je vel en keek naar je leven en dacht: is dit het nou echt?
Natuurlijk is het beter voor je humeur en stemming om niet te veel te blijven hangen in dergelijke ervaringen. Want ook voor hen geldt: een seconde later zijn ze alweer verleden tijd.
Voorkeur voor positieve emoties
De meeste mensen geven de voorkeur aan ‘positieve’ emoties zoals blijdschap en plezier. Verdriet, rouw, eenzaamheid of andere ‘negatieve’ gevoelens: het lijkt soms wel alsof we iets mis is als we verdriet ervaren in onszelf. Alsof we iets verkeerd hebben gedaan omdat we niet 100% gelukkig zijn.
Maar het leven is nou eenmaal niet voor 100% maakbaar. We kunnen wel doen alsof omdat dat ons een veilig, vals gevoel van controle geeft. Maar eigenlijk hebben we geen controle, we hebben slechts de regie, en dat geeft soms wat onzekerheid. Onzekerheid kan bijvoorbeeld een beetje onrust veroorzaken in je maagstreek. Een gevoel dat makkelijk onderdrukt kan worden.
Zelf-beschermend mechanisme
Het mechanisme dat we gebruiken om deze negatieve gevoelens te onderdrukken werkt in beginsel prima.
Bijvoorbeeld als kind kon je je als de pijn zo groot was dat je het niet meer trok, je een beetje dissociëren, terugtrekken ervan. Je negeerde gewoon de pijn en focuste op iets anders, iets fijns. Kusje erop, over.
Denken, eten, zingen, spelen, alles wat maar werken kon, werd ingezet en deed zijn taak. Op wonderbaarlijke wijze verdween alles wat je voelde. En het werkte als kind al zo goed dat je deze manier ook ging toepassen in andere situaties: soms klopte dat en was het terecht en soms was het minder handig.
Zo ontstond er in bepaalde gevallen een verslaving als roken of excessief shoppen, sporten, gamen, seks of gokken. Minder handig zo’n verslaving, maar het leidt je wel lekker af van het oorspronkelijke probleem. Dat wat je eigenlijk liever niet wilde voelen. Toch had het je waarschijnlijk meer gebracht als je had leren omgaan met wat je voelde en een ander soort copingsgedrag had toegepast.
In dergelijke situaties is het meer een automatische respons: ‘Oh, ik voel iets lastigs. Iets wat ik echt niet leuk vind. Hup, ik ontkoppel, ik onttrek me eraan en ik doe gewoon alsof het er niet is!’
En natuurlijk werkt dit en helpt het ons door moeilijke tijden heen, dus zo bezien werkt het prima. Het houdt ons overeind, veilig, en het maakt het leven dragelijk en geen enkele situatie is daardoor niet te doen. Dat is een groot voordeel van het wegdrukken en in de overlevingsstand gaan, dus is het fijn om te weten dat we altijd kunnen terugvallen op deze manier van omgaan met (emotionele en psychische) pijn.
Maar het werkt slechts, totdat het een keer niet meer werkt. Dan is het waarschijnlijk tijd om je repertoire iets uit te breiden.
Jezelf verdedigen
Emoties zijn soms wat moeilijk te begrijpen. Onze hoofden bedenken allerlei verhalen over hoe en waarom iets voelt zoals het voelt. Ons hoofd onderhandelt met de rest van ons lijf en legt uit waarom het logisch is om je zo te voelen. Het verklaart het. En zo is het een manier om jezelf te verdedigen terwijl er eigenlijk niks te verdedigen valt; we hoeven helemaal niks uit te leggen. Aan niemand. En al helemaal niet aan onszelf. Het hoeft ook helemaal niet logisch te zijn wat we voelen. Het is gewoon wat we voelen. We hoeven echt alleen maar te voelen wat we voelen. Dat is alles. Daarin ligt de oplossing al besloten.
Signaal
De emotie die je ervaart is namelijk simpelweg een signaal dat jouw lichaam gebruikt om je aandacht ergens op te vestigen. Hij helpt je focussen op dat wat je hoofd nog niet opgemerkt had: dat wat voor jou klopt, prettig of passend aanvoelt, wijkt af van hoe de werkelijkheid is. Dat is het signaal bij een ‘negatieve’ emotie.
Je had het liever anders gehad. Je wilt iets niet. Of je krijgt juist precies wat je wenste, maar het valt in praktijk een beetje tegen, zoals een online bestelde broek die jou als je hem eenmaal thuisbezorgd aantrekt, bij nader inzien toch niet zo goed staat. Alles is mogelijk en een emotie is daarbij een manier om te beseffen en verwerken wat de situatie met jou doet.
Een emotie staat daarbij niet op zichzelf, hij kan niet voor zichzelf denken en heeft ook geen eigen agenda. Het is een onbevooroordeelde persoonlijke adviseur die iets laat zien. ‘Ja, geweldig, de huidige situatie is een heel positieve. Doorgaan zo’ of ‘hmmm, nee, dit is het niet (helemaal)’.
Emoties maken je alleen duidelijk waar je eigenlijk staat. Wat je eigenlijk vindt of wilt. Of het laat je zien dat iets anders op dit moment beter bij je zou kunnen passen. Het draagt bij aan wat goed is voor jouw welbevinden en wat niet en ze helpen je daarnaar te handelen. Soms door je gedachten of verwachtingen aan te passen en soms door iets te doen aan de situatie.
Zoals het kanariepietje dat in de koolmijn stierf en daardoor het signaal aan de mijnwerkers afgaf dat er een geurloos, gevaarlijk gas aanwezig was en hun leven in gevaar was, zo zorgt de ‘negatieve’ reactie van je lichaam ervoor dat je beseft dat er iets niet helemaal klopt. Dat er potentieel ‘gevaar’ dreigt. Zodat je zelf de situatie kunt analyseren en besluiten wat nu wijsheid is, wat je nu het beste kunt doen. Wat nu het beste is voor jou.
Wegdrukken of het ervaren van emoties?
Zo beschouwd is het misschien een beetje zonde om elke emotie die er is uit gewoonte te onderdrukken, gewoon omdat je dat altijd al deed. Want door dit te doen, mis je nu misschien wel een belangrijk signaal en kom je niet in beweging. En blijft alles zoals het was.
Natuurlijk was vroeger de reden om ze weg te duwen om je beter te voelen, maar nu werkt het contraproductief. In plaats van dat je er beter door wordt, houdt het je onwetend zodat je niet weten kunt of er gevaar dreigt of niet. Of het gevaar nu fysiek, emotioneel of psychisch is maakt hierbij niet uit. Als je niet weet dat het er is, kun je er ook niet (juist) naar handelen.
Praktische oplossing
Als je je nu realiseert dat je lichaam je beste vriend is en het je helpt om de perfecte besluiten te nemen, voor jou op dat specifieke moment, is het misschien makkelijker om al je emoties toe te laten en simpelweg te voelen wat je voelt. Als wolkjes die voorbijdrijven. Emoties komen en gaan en als ze er zijn, zijn ze er met een reden en willen ze je wat zeggen. Niks meer en niks minder. Of ze nu prettig aanvoelen of niet. Jij besluit zelf wat je ervan vindt. En jij besluit zelf wat je vervolgens doet.
En kleine tip: meestal is je tijd en energie in jezelf investeren en de reden van de onrust in jezelf oplossen de handigste aanpak. Maak je daarom niet druk om wat een ander doet, zegt of vindt, maar kijk wat dat in jou teweegbrengt en waarom jij er zo op reageert.
Door op deze manier met jouw emoties om te gaan, kunnen ze je helpen om je dagelijkse leven net iets anders te bekijken. Ze helpen je namelijk vaststellen wat bij je past en wat niet. Ze helpen ontdekken wat met jou resoneert en wat voedend is voor jou zodat je je fijnste leven voor jezelf kunt creëren.
En als je per se wilt, dan kun je ze ook altijd nog tijdelijk even blokken. Dan ga je er gewoon wat later mee aan de slag als het je beter uitkomt. Blokken blijft namelijk altijd tot de mogelijkheden behoren….
Maar wat je ook doet of voelt, positief of negatief, emoties gaan altijd weer voorbij. Een emotie is slechts een momentopname. Dus hou je er niet te veel aan vast en hecht er ook niet teveel waarde aan.
Wil je meer weten over hoe je emotionele blokkades creëert en wat die doen in je lichaam en leven? Wat je ermee kunt doen als ze hardnekkig blijken te zijn? Wil je gaan samenwerken met je lijf en de signalen die je lichaam je geeft beter gaan duiden?
In mijn nieuwste boek De 40 Zin-tuigen. Je hoofdweg naar bezield werken en leven vind je hierover veel meer. Ik leg de achtergronden van de 40 levensthema’s en onderliggende patronen uit en geef praktische oefeningen en tips over hoe je zo goed mogelijk met jezelf, je lichaam, je emoties en je gedachten kunt omgaan. Het is de snelweg naar hoe je je leukste zelf wordt. En zo leidt je een vervullend leven en ben je het gelukkigste.
